Od 1800 roku wykorzystaliśmy taką ilość paliw kopalnych, jaka odpowiada spaleniu 365 miliardów ton węgla. Odlesienie planety (deforestacja) doprowadziła do emisji produktów spalenia kolejnych 180 miliardów ton. Rocznie uwalniamy do atmosfery ziemskiej 9 miliardów ton dwutlenku węgla, a liczba ta zwiększa się z roku na rok o kolejne 6%.
Aktualne stężenie dwutlenku węgla wynosi około 400 ppm (liczba części na milion, 10−6). Jest to najwyższe stężenie od 800 tysięcy, a najprawdopodobniej od kilku milionów lat. Do 2050 roku jego przypuszczalne stężenie przekroczy 500 ppm i będzie dwukrotnie większe, niż przed rewolucją przemysłową. Średnia temperatura na Ziemi wzrośnie od 2 do 6 stopni Celsjusza. Wszystko wskazuje na to, że granicę tych 2 stopni przekroczymy szybciej, niż w najbardziej pesymistycznych analizach, jakie były publikowane jeszcze kilka lat temu.
Początek wzrostu zakwaszenia oceanów miał miejsce wraz z nastąpieniem rewolucji przemysłowej i trawa nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Ogólnie rzecz biorąc, zakwaszanie polega na absorbowaniu przez wodę oceaniczną dwutlenku węgla, który z łatwością się w nich rozpuszcza. Skutkuje to tworzeniem się kwasu – czyli w końcowym efekcie – obniżeniem pH (ilościowa skala kwasowości roztworu) powierzchniowych wód oceanów.
70% powierzchni naszej planety stanowią wody oceaniczne. Między tą powierzchnią a powietrzem o wysokim stężenie dwutlenku węgla następuje wymiana. Ocean absorbuje gazy cieplarniane, które po rozpuszczeniu są ponownie uwalniane do atmosfery. Wszystko działa sprawnie do momentu, w którym równowaga między zakwaszeniem oceanów a stężeniem dwutlenku węgla w atmosferze utrzymuje się na stałym poziomie. Równowaga ta została naruszona wraz z „gwałtownym” wzrostem stężenia CO2.
Aktualny poziom zakwaszenia oceanów wynosi 8,1 pH. Przed rewolucją przemysłową średni poziom zakwaszenie był równy 8,2 pH. Różnica na pierwsza rzut oka wydaje się niewielka. Co dla oceanów oznacza 0,1 pH? Skala pH jest logarytmiczna. Oznacza to, że wartości na tej skali są bezwymiarowe do momentu, aż porównamy wynik z logarytmem (czyli jakimś wzorem lub punktem odniesienia). Przeliczając stopień zakwaszenie oceanów na stężenie procentowe, zmiana o 0,1 pH oznacza, że zakwaszenie jest o 30% większe, niż przed rewolucją przemysłową. Jeżeli aktualne tempo zakwaszenia się utrzyma, czyli jeżeli nie ograniczymy emisji CO2, poziom zakwaszenia oceanów w 2050 roku wyniesie 8,0 pH, a do 2100 roku 7,9 pH – czyli zakwaszenie będzie o 150% większe niż w 1800 roku!
Zakwaszenie oceanów i jego konsekwencje
Zakwaszenie oceanów do poziomu 7,9 lub 7,8 pH oznacza zmniejszenie dostępności podstawowych składników odżywczych, a także zmniejszenie ilości światła w wodzie oraz zmianę sposobu rozchodzenia się dźwięków. Procesy takie przyczynią się do rozwoju sinic oraz pozytywnie wpłyną na rozwój fotosyntezy. Niektóre gatunki roślin mogą na tym skorzystać, ale zmiana składu chemicznego może sprawić, że staną się one toksyczne dla innych organizmów.
Największe konsekwencje poniosą organizmy zwane calcifiers, których głównym składnikiem budulcowym jest węglan wapnia. Do organizmów tych zaliczamy: rozgwiazdy, mięczaki, omułkowce, jeżowce, ostrygi. Większość skorupiaków oraz koralowców, a także niektóre glony należą do tej samej rodziny.
Zakwaszenie oceanów doprowadzi do zmniejszenia się ilości jonów węglanu wapnia. Większość organizmów calcifiers nie wytrzyma zakwaszenia w skali poniżej 7,8 pH. Stanowią one pożywienie dla tak wielu organizmów żywych, że ich wymieranie przyczyni się do wyginięcia większości gatunków żyjących w wodach oceanicznych. Zachwiana zostanie naturalna równowaga w łańcuchu pokarmowym, a jej pierwsze konsekwencje, jak również skutki przełowienia oceanów, obserwujemy już teraz. Biolodzy oceaniczni są zgodni, że wielkie rafy koralowe wyginą w ciągu najbliższych kilkunastu lub kilkudziesięciu lat, a proces ten jest niemożliwy do odwrócenia nawet, gdybyśmy z dnia na dzień zrezygnowali ze wszystkich paliw kopalnych.
Przeczytaj również: 20 faktów o zakwaszaniu oceanów
