Co to jest ekofeminizm?

0
3269
views

Ekofeminizm jest nurtem w obrębie radykalnego feminizmu, który w sposób szczególny i znaczący bada powiązania pomiędzy ideologią feministyczną a ekologiczną. Jego najważniejszą cechą jest doszukiwanie się związków pomiędzy pozycją kobiet w patriarchalnym społeczeństwie a niszczeniem środowiska naturalnego1. Jest to próba zrozumienia i wyjaśnienia, że sposób w jaki mężczyzna dominuje nad kobietą jest tą samą formą dominacji, która motywuje człowieka do panowania nad naturą. Uważa się, że kobieta jest utożsamiana z naturą, a mężczyzna z racjonalnością i rozumem. Mężczyzna jest więc tym, który swoim zachowaniem dąży do racjonalności. Usprawiedliwia on, że niszczenie środowiska jest naturalne, ponieważ powinno ono podlegać człowiekowi.

Patriarchat może być określany jako paradygmat dojmująco-podporzątkowującego dualizmu zgodnie z którym, uznaje się charakterystyczną dla cywilizacji zachodniej hierarchię wartości: Bóg, mężczyzna, kobieta, dzieci, zwierzęta i przyroda. Dualizm oznacza dychotomię pomiędzy duszą a ciałem. Porządek to hierarchia tego, kto nad kim sprawuje kontrolę. Tak więc, zgodnie z ekofemiznistyczną interpretacją patriarchalnego myślenia, mężczyzna uważa się za ważniejszego od kobiety, dzieci, zwierząt i przyrody i z tego powodu, uzasadnia swoją dominację nad nimi2. Przyroda, która jest najniżej w hierarchii, jako zupełnie nieracjonalna, powinna być podporządkowana racjonalnemu człowiekowi. To podporządkowanie sobie przyrody ma te same źródła w męskim podporządkowaniu sobie kobiet, które uważane są za nieracjonalne. I choć dzisiaj, taki podział wydawać się może absurdalny, nadal jest obecny w różnych częściach świata, wszędzie tam gdzie zmusza się kobiety do małżeństw i ogranicza możliwość do decydowania o własnej seksualności.

Ekofeminizm ma oczywiście charakter wyłącznie symboliczny, lecz ten sposób argumentacji jest wykorzystywany do wyjaśnienia wielu różnych zjawisk. Nawet jeśli pozbawiony jest empirycznych dowodów naukowych, nurt ten tak samo jak ekofilozofia, oddziaływał i nadal oddziałuje na ekologiczne ruchy społeczne.


  1. Ekofeminizm, W: Encyklopedia gneder, M. Rudaś-Grodzka (red.), Czarna Owca, Warszawa 2014.
  2. C. McGuire, Co to takiego ekofeminizm?, tłum. Janusz Korbel, „Dzikie Życie” 1998, nr 7-8/49-59.